Ο πρόεδρος Donald Trump ανακοίνωσε την, χωρίς εξαιρέσεις, επιβολή δασμών, τουλάχιστον 10% σε όλες εισαγωγές στις ΗΠΑ από τις 05.04, ορίζοντας την ημέρα που έκανε τις ανακοινώσεις (02.04) ως “Ημέρα Απελευθέρωσης” των ΗΠΑ.
“Η χώρα μας καταληστεύτηκε […] και καταστράφηκε από χώρες κοντινές και μακρινές, από συμμάχους και εχθρούς για δεκαετίες”, είπε προτού παρουσιάσει τον κατάλογο με τους εμπορικούς εταίρους στους οποίους επιβάλλονται “ανταποδοτικοί” δασμοί.
Οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται σε προϊόντα που εισάγονται από άλλες χώρες και συνήθως είναι ένα ποσοστό επί της αξίας τους.
Για παράδειγμα, ένας δασμός 20% σε ένα προϊόν αξίας $10 θα σήμαινε πρόσθετη επιβάρυνση $2.
Οι επιχειρήσεις που εισάγουν τα προϊόντα οφείλουν να καταβάλλουν τον φόρο στην κυβέρνηση, ωστόσο μπορούν να επιλέξουν αν θα μετακυλήσουν μέρος ή όλο το κόστος στους πελάτες.
Οι “ανταποδοτικοί” δασμοί του Trump στοχεύσουν τις χώρες που οι ίδιες επιβάλλουν ήδη δασμούς στα εισαγόμενα αμερικανικά προϊόντα.
Ως ελάχιστο ποσοστό όρισε το 10%, με αυτό να ανεβαίνει πολύ, ως πάρα πολύ, για χώρες που οι ΗΠΑ θεωρούν “εχθρικές” ως προς το μεταξύ τους εμπόριο.
Η επιβάρυνση θα είναι τεράστια για την Κίνα, καθώς τα προϊόντα της είναι αντιμέτωπα με έξτρα δασμούς 34%, που προστίθενται στους δασμούς 20% που ισχύουν ήδη και φτάνουν το 54%.
Χώρες όπως: Καμπότζη, Βιετνάμ, Μαλαισία και Μπαγκλαντές θα πληγούν πολύ περισσότερο, με δασμούς έως και 50% ανά περιπτώσεις. Τα προϊόντα της ΕΕ επιβαρύνονται με 20%.
Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ξένων προϊόντων (αξίας $3 τρισ. για το 2023) παγκοσμίως.
Είναι όμως και η χώρα με το μεγαλύτερο έλλειμμα στο εμπόριο αγαθών, δηλαδή οι εισαγωγές υπερβαίνουν τις εξαγωγές, οι οποίες είναι αξίας $1 τρισ.
Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος διευκρίνισε πως ορισμένες κατηγορίες δεν θα επηρεαστούν, για παράδειγμα οι ράβδοι χρυσού, τα φαρμακευτικά είδη, τα μικροτσίπ, ο χαλκός, η ξυλεία για κατασκευές, αλλά κάποια μέταλλα που δεν υπάρχουν στις ΗΠΑ.
Οι δασμοί βρίσκονται το επίκεντρο της οικονομικής πολιτικής του Trump, με τον ίδιο να δηλώνει πως είναι η αγαπημένη του λέξη.
Υποστηρίζει ότι θα ενθαρρύνουν τους εγχώριους καταναλωτές να αγοράζουν περισσότερα αμερικανικά προϊόντα, ενισχύοντας έτσι την οικονομία και τους φόρους που εισπράττονται.
Θέλει να μειώσει το κενό μεταξύ της αξίας των αγαθών που εισάγουν οι ΗΠΑ και εκείνων που εξάγουν σε άλλες χώρες. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ είχαν εμπορικό έλλειμμα $213 δισ. με την ΕΕ το 2024, κάτι που ο Trump χαρακτηρίζει “θηριωδία”.
Οικονομολόγοι αναμένουν ότι οι δασμοί θα αυξήσουν τις τιμές σε πολλά εισαγόμενα προϊόντα (από αβοκάντο μέχρι καύσιμα), καθώς οι επιχειρήσεις θα μεταφέρουν το βάρος στους καταναλωτές
Οι επιχειρήσεις μπορεί επίσης να αποφασίσουν να εισάγουν λιγότερα ξένα προϊόντα, γεγονός που θα μπορούσε με τη σειρά του να καταστήσει ακριβότερα τα εγχώρια.
Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Chuck Schumer προέβλεψε ότι οι δασμοί θα “στοιχίσουν $6.000+ δολάρια τον χρόνο στο μέσο αμερικανικό νοικοκυριό”.
Επίσης, τα αντίμετρα των υπολοίπων χωρών στους δασμούς θα πλήξουν τις εξαγωγές των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με την Εθνική Τράπεζα οι άμεσες επιδράσεις στις ελληνικές εξαγωγές αναμένεται να είναι περιορισμένες καθώς είναι λίγες (μόλις 4,8% του συνόλου των εξαγωγών για το 2024).
Ωστόσο, σημαντικές θα μπορούσαν να είναι οι έμμεσες επιδράσεις, καθώς σημαντικοί εμπορικοί μας σύμμαχοι (πχ Ιταλία, Γερμανία) αλλά και η ΕΕ γενικά εξάγουν πολλά προϊόντα προς τις ΗΠΑ.
Πλεονέκτημα για την Ελλάδα είναι το ότι ο τουρισμός δεν επηρεάζεται άμεσα από τους δασμούς.
Για το 2024, η Ελλάδα ήταν κερδισμένη κατά περίπου €250.000 εκατ. στις συναλλαγές με τις ΗΠΑ (εξαγωγές ήταν €2,411 δισ., ενώ οι εισαγωγές €2,143 δις).
Ελιές, τσιμέντο, αλουμίνιο, φέτα, ελαιόλαδο και κομπόστες ροδάκινου είναι τα προϊόντα τα οποία εκτιμάται ότι θα πληγούν περισσότερο.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις ελπίζουν ότι κάποια από αυτά μπορεί να εξαιρεθούν από τους δασμούς, όπως συνέβη κατά την πρώτη θητεία Trump (όταν πάλι είχε κάνει κάτι αντίστοιχο) με το ελαιόλαδο και τις ελιές.
Οι ΗΠΑ αποτελούν επίσης την 5η σημαντικότερη αγορά για τις ελληνικές εξαγωγές φέτας.
Στη λίστα των δασμών δεν υπάρχει η Ρωσία, με τους αξιωματούχους να εξηγούν πως “δεν είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος”.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να συναλλάσσονται περισσότερο με τη Ρωσία (εμπορικές συναλλαγές αξίας 3,5 δισ. το 2024 παρά τις κυρώσεις) από ό,τι με χώρες όπως ο Μαυρίκιος ή το Μπρουνέι που υπάρχουν στη λίστα.
Από τους δασμούς (10%) του Trump δεν γλίτωσαν ακόμη και ακατοίκητα νησιά κοντά στην Ανταρκτική, που αποτελούν έδαφος της Αυστραλίας και εμφανίζονται ονομαστικά στη λίστα Trump.
Κούβα, Λευκορωσία και Β. Κορέα δεν συμπεριλήφθηκαν στη λίστα επειδή οι υφιστάμενοι δασμοί είναι ήδη πολύ υψηλοί.
