Μικρή ιστορία της οπαδικής βίας

Οπαδική βία, ή αλλιώς χουλιγκανισμός είναι η βίαιη συμπεριφορά των υποστηρικτών αθλητικών ομάδων (κυρίως ποδοσφαιρικών) που συνήθως εκδηλώνεται πριν ή μετά τους αγώνες.

(O Ramón Spaaij, ένας από τους βασικότερους ερευνητές του χουλιγκανισμού, θεωρεί ότι ο όρος αποτελεί περισσότερο κατασκευή των ΜΜΕ και πολιτικών παραγόντων παρά επιστημονική έννοια.)

Το ποδόσφαιρο και η βία πάνε χέρι-χέρι για τουλάχιστον επτά αιώνες.

Για παράδειγμα, το 1314, ο Εδουάρδος Β’ της Αγγλίας απαγόρευσε το ποδόσφαιρο, στη μορφή που παιζόταν τότε, επειδή πίστευε ότι η αναταραχή γύρω από τους αγώνες θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνικές ταραχές.

Η αρχή του σύγχρονου χουλιγκανισμού θεωρείται το 1885, όταν οπαδοί της Preston και της Aston Villa στην Αγγλία ξεκίνησαν βίαιες συγκρούσεις μεταξύ τους.

Την δεκαετία του 1960 το φαινόμενο γιγαντώθηκε και προεκτάθηκε στη Νότιο Αμερική, ενώ την δεκαετία του 1970 καταγράφονται φαινόμενα χουλιγκανισμού και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Όσον αφορά στην Ελλάδα, μέχρι το 1980, τα περιστατικά βίας στα ελληνικά γήπεδα ήταν σπάνια.

Από το 1980 και μετά (το 1983 είχαμε τον πρώτο νεκρό) παρατηρείται αύξηση των περιστατικών, τα οποία λαμβάνουν χώρα εντός, εκτός αλλά και πολύ μακριά από τα γήπεδα.

Τουλάχιστόν, 13 άνθρωποι έχουν χάσει την ζωή τους από οπαδικά επεισόδια στην Ελλάδα, ενώ πολλοί περισσότεροι έχουν τραυματιστεί.

Τελευταίο θύμα ήταν ο 29χρονος Μιχάλης Κατσουρής, ο οποίος δολοφονήθηκε έξω από το γήπεδο της ΑΕΚ, μία ημέρα πριν τον ποδοσφαιρικό αγώνα ΑΕΚ-Dinamo Zagreb.

Η Αγγλία, στην οποία εμφανίστηκε το φαινόμενο, ήταν αυτή που κλήθηκε να το αντιμετωπίσει πρώτη την δεκαετία του ‘80.

• χρήση καμερών και μυστικών αστυνομικών,
• υποχρεωτική επίδειξη ταυτότητας στο γήπεδο
• τοποθέτηση καθισμάτων στα στάδια για μείωση της χωρητικότητας και καλύτερο έλεγχο
• δημιουργία ζωνών κενών καθισμάτων στις κερκίδες, μεταξύ άλλων

Από το 1986 όρισε με νόμο τις πράξεις που τιμωρούνται ποινικά, πριν και μετά τους αγώνες, και επέβαλε ποινές.

Μέσα στα χρόνια έθεσε όρους στη λειτουργία των “Συνδέσμων Φιλάθλων” και κάμερες στα γήπεδα, ενώ απαγόρευσε και τις οργανωμένες μετακινήσεις οπαδών.

Μετά την δολοφονία του Άλκη Καμπανού, αυστηροποιήθηκαν ακόμη περισσότερο οι ποινές για όσους συμμετέχουν σε οπαδικά επεισόδια.

Παρά τα μέτρα που έχουν ληφθεί, η οπαδική βία δεν έχει σταματήσει.

Τα βίαια επεισόδια μπορεί να γίνουν ακόμη και μακριά από ένα γήπεδο ή εκτός της διάρκειας ενός αθλητικού γεγονότος.

Τα μέτρα και οι πολιτικές για την αντιμετώπιση της οπαδικής βίας δεν μπορεί να περιορίζονται στην καταστολή και την περιστασιακή πρόληψη, αλλά οφείλουν να στοχεύουν στις αιτίες του φαινομένου.

Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννη Ζαϊμάκη, καθηγητή στην Κοινωνιολογία του Πολιτισμού, του Αθλητισμού και της Κοινότητας:

“Οι κατασταλτικές πολιτικές αντιμετωπίζουν το σύμπτωμα που είναι η βία αλλά δεν μπορούν να απαντήσουν στα βαθύτερα αίτια που παράγουν αυτές τις καταστάσεις βίας. Χρειαζόμαστε ένα άλλο αθλητικό πολιτισμό που θα καλλιεργηθεί μέσα στη γειτονιά, στο σχολείο, στην οικογένεια και ένα σοβαρό διάλογο με τις κοινότητες των οπαδών που απαιτεί τη βαθιά ανθρωπολογική γνώση της κουλτούρας τους”.