Νοθευμένο ποτό ή “μπόμπα”, όπως συνηθίζεται να λέγεται, είναι κάθε αλκοολούχο ποτό του οποίου η σύνθεση έχει αλλοιωθεί με μη επιτρεπόμενα ή αδήλωτα συστατικά, με στόχο τη μείωση του κόστους και την παράνομη διακίνησή του.
Στην πράξη, ένας πολύ διαδεδομένος και επικίνδυνος τρόπος νοθείας είναι η αντικατάσταση ποσότητας της αιθυλικής αλκοόλης (αιθανόλης), που είναι η μόνη αλκοόλη κατάλληλη για κατανάλωση, με μεθανόλη ή άλλα βιομηχανικά υποκατάστατα.
Η μεθανόλη είναι χημικά συγγενής της αιθανόλης, αλλά εξαιρετικά τοξική: ακόμα και μικρή ποσότητα (περίπου 10 ml καθαρής μεθανόλης) μπορεί να προκαλέσει τύφλωση, ενώ λίγο μεγαλύτερη (30 ml) μπορεί να γίνει θανατηφόρα.
Όταν το ποσοστό της μεθανόλης ξεπερνά τα θεσμοθετημένα όρια (στη βότκα π.χ. είναι 100 mg / 1 L αλκοόλης), το ποτό είναι “μπόμπα”.
Τα νοθευμένα ποτά παρασκευάζονται σε παράνομα εργαστήρια, χωρίς κανέναν ποιοτικό ή υγειονομικό έλεγχο, και εμφιαλώνονται σε φιάλες με πλαστές ετικέτες γνωστών εμπορικών σημάτων.
Άλλος τρόπος νοθείας είναι η εισαγωγή “ουδέτερης αλκοόλης”, η οποία στη συνέχεια αραιώνεται με πρόσθετες φτηνές και κακής ποιότητας πρώτες ύλες.
Οι έλεγχοι τελωνείων και ΣΔΟΕ έχουν συχνά εντοπίσει φορτία με λαθραία αιθυλική αλκοόλη που χρησιμοποιείται γι’ αυτόν το σκοπό.
Τα ποτά που νοθεύονται συχνότερα είναι κυρίως τα “σκληρά” ποτά, δηλαδή η βότκα, το τζιν, το ουίσκι και το ρούμι, καθώς η μορφή τους επιτρέπει την εύκολη ανάμειξη και αραίωση.
Βέβαια, έχουν καταγραφεί και πλαστά/νοθευμένα κρασιά ή λικέρ σε μικρότερης κλίμακας υποθέσεις, με πλαστογραφημένες ετικέτες επώνυμων ποτών.
Τα φορτία που συλλαμβάνονται συχνά περιέχουν επώνυμα μπουκάλια με μη φυσιολογικό περιεχόμενο ή φιάλες που έχουν επανασφραγιστεί.
Στην Ελλάδα υπάρχουν συχνά περιστατικά δηλητηρίασης και μαζικές εισαγωγές σε νοσοκομεία: μόνο φέτος, 350 ανήλικοι έχουν καταλήξει στο νοσοκομείο.
Πολλά από τα συμπτώματα από την κατανάλωση “μπόμπας” είναι η ναυτία, η υπνηλία, η ζαλάδα, ο εμετός και η θόλωση της όρασης, ενώ, συχνά, εκτός από περιπτώσεις τύφλωσης ή -πιο ακραία- θανάτους, προκαλούνται βλάβες σε ζωτικά όργανα, όπως το συκώτι ή τα νεφρά (νεφρική/ηπατική βλάβη).
Εκτιμάται ότι περίπου 1 στα 10 ποτά που καταναλώνονται στην Ελλάδα δεν έχουν παραχθεί ή διακινηθεί νόμιμα και προέρχονται από παράνομα κυκλώματα που δεν δηλώνουν τις ποσότητες αλκοόλ που παράγουν ή εισάγουν και παρακάμπτουν τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και τον ΦΠΑ.
Μετά την παρασκευή τους, τα κυκλώματα διακινούν τα ποτά, μεταξύ άλλων, σε νυχτερινά μαγαζιά, σε πάγκους και σε μικρές αγορές, και οι απώλειες σε δημόσια έσοδα υπολογίζονται στα €72 εκατ. ετησίως.
Μια περίπτωση κυκλώματος νοθείας εξαρθρώθηκε το 2023, τα μέλη του οποίου εισήγαν λαθραία ποτά από τη Βουλγαρία και τα διοχέτευαν σε κάβες, μίνι μάρκετ, μπαρ και νυχτερινά κέντρα διασκέδασης σε Αττική, Θεσσαλονίκη και αλλού. Κατά την έρευνα, εντοπίστηκαν πάνω από 19.000 φιάλες.
Άλλη περίπτωση είναι η εξάρθρωση εγκληματικής οργάνωσης που λειτουργούσε, μεταξύ 2022-2024, παράνομο παρασκευαστήριο στο Ηράκλειο Κρήτης και, στη συνέχεια, μετέφερε τα λαθραία ποτά σε αποθήκες στο Αιγάλεω και μετά στην αγορά.
Από την αρχή της χρονιάς ως τώρα έχουν πραγματοποιηθεί 9.596 έλεγχοι και έχουν βεβαιωθεί 691 παραβάσεις.
Από αυτούς, οι 2.119 ήταν αιφνιδιαστικοί και έτσι το ποσοστό των παραβάσεων ξεπέρασε το 10% (222).
Τα στοιχεία αυτά φανερώνουν ότι ένα μεγάλο μέρος των ποτών που έχει μοιραστεί στην αγορά πανελλαδικά είναι “μπόμπες”.
