Πως γίνεται μια γλώσσα επίσημη;

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump υπέγραψε διάταγμα* το οποίο καθιερώνει τα αγγλικά ως την επίσημη γλώσσα στις ΗΠΑ, με στόχο να “ενισχύσει την ενότητα” της χώρας.

Ακύρωσε διάταγμα του 2000, του τότε προέδρου Bill Clinton, που είχε στόχο να διευκολύνει την πρόσβαση “πολιτών με περιορισμένη γνώση αγγλικών” στις δημόσιες υπηρεσίες.

Έτσι, στα περίπου 250 χρόνια ιστορίας τους, οι ΗΠΑ αποκτούν επίσημη γλώσσα σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αν και 30+ πολιτείες είχαν ήδη ορίσει τα αγγλικά ως τέτοια.

*χρειάζεται την επικύρωση του Κογκρέσου για να τεθεί σε ισχύ.

Λόγω της γλωσσικής τους πολυμορφίας (μιλιούνται 350+ γλώσσες), ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης, οι ΗΠΑ δεν είχαν ποτέ επίσημη γλώσσα.

Πλέον, οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες δεν θα υποχρεούνται να παρέχουν υπηρεσίες και έγγραφα σε άλλες γλώσσες και θα είναι στο χέρι των προϊσταμένων αν θα το κάνουν ή όχι.

Είχε προηγηθεί, λίγο μετά την ορκωμοσία Trump, το “κατέβασμα” της ισπανόφωνης έκδοσης του επίσημου site του Λευκού Οίκου, που παρά τις δεσμεύσεις της νέας κυβέρνησης να την επαναφέρει, δεν έχει συμβεί ακόμα.

Το 78,3% των ατόμων ηλικίας 5+ ετών στις ΗΠΑ αναφέρει ότι μιλούν μόνο αγγλικά στο σπίτι.

“Εδώ μιλάμε αγγλικά, όχι ισπανικά”, είχε δηλώσει ο Trump το 2015, στην 1η του προεκλογική εκστρατεία.

Σήμερα, περίπου 43 εκατ. άνθρωποι (14%) στις ΗΠΑ μιλούν ισπανικά ως κύρια γλώσσα. Αν συμπεριληφθούν και όσοι/ες μιλούν ισπανικά ως 2η γλώσσα, τότε οι ΗΠΑ είναι η 2η μεγαλύτερη ισπανόφωνη χώρα στον κόσμο μετά το Μεξικό.

“Ο Trump προσπαθεί να στείλει το μήνυμα ότι αν δεν είσαι λευκός, πλούσιος και δεν μιλάς αγγλικά δεν ανήκεις εδώ”, δηλώνουν οργανώσεις για τα δικαιώματα των μεταναστών.

Είναι αυτή που χρησιμοποιείται από ένα κράτος για τις “επίσημες, καθημερινές εργασίες του”, σύμφωνα με Διεθνές Ινστιτούτο IDEA.

Ο ορισμός της μπορεί να βοηθήσει “στον καθορισμό του χαρακτήρα του κράτους και της πολιτιστικής ταυτότητας των ανθρώπων του”, λέει το IDEA. Αυτό όμως θα έβαζε “μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων σε θέση ισχύος” και να θα απέκλειε τους υπόλοιπους.

Από τις 193 αναγνωρισμένες από τον ΟΗΕ χώρες, μόλις οι 4 δεν έχουν ορίσει επίσημη γλώσσα. Αυτές είναι:

• Ηνωμένο Βασίλειο
• Αυστραλία
• Μεξικό
• Ερυθραία

59, πλέον, χώρες έχουν ορίσει τα αγγλικά ως επίσημη γλώσσα, αλλά ούτε το Ην. Βασίλειο, ούτε η Αυστραλία ανήκουν σ’ αυτές.

170+ χώρες έχουν ορίσει τουλάχιστον μια επίσημη γλώσσα, ενώ ορισμένες έχουν 3 (πχ Βέλγιο) ή και παραπάνω (πχ Ελβετία).

Για μια Αυτοκρατορία που κάποτε κάλυπτε το 1/4 της Γης και ήλεγχε το 1/4 του παγκόσμιου πληθυσμού, τα αγγλικά δεν ορίστηκαν ποτέ ως επίσημη γλώσσα.

Μιλιούνται σήμερα από το 98% του πληθυσμού, ενώ 700.000 άνθρωποι μιλούν ουαλικά, που είναι και η μόνη επίσημα αναγνωρισμένη γλώσσα στο Ην. Βασίλειο.

Περίπου 1,5 εκατ. μιλούν σκωτσέζικα (υπάρχει μεγάλο debate για το αν είναι ξεχωριστή γλώσσα ή διάλεκτος), κάτι που ισχύει και για τα ιρλανδικά (γαελικά) που μιλιούνται στη Βόρεια Ιρλανδία και είναι η επίσημη γλώσσα της Ιρλανδίας (μαζί με τα αγγλικά).

Αν και τα αγγλικά δεν είναι η επίσημη γλώσσα της Αυστραλίας, μιλιούνται de facto (στην πράξη αλλά όχι επίσημα) από το 80% του πληθυσμού της.

Υπάρχουν εκατοντάδες γλώσσες των Αβορίγινων (αυτόχθονες της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και της Τασμανίας), αν και πολλές έχουν εξαφανιστεί από το 1950, οι περισσότερες που επιβίωσαν μιλιούνται από ελάχιστους/ες.

Οι γλώσσες που χρησιμοποιούνται ευρέως στην Αυστραλία (λόγω του αντίστοιχα μεγάλου αριθμού μεταναστών/ριών) είναι: κινεζικά, ιταλικά και ελληνικά.

Η πιο διαδεδομένη γλώσσα στο Μεξικό είναι τα ισπανικά (το 93,8% μιλάει μόνο ισπανικά), ωστόσο δεν έχουν αναγνωριστεί ως επίσημη γλώσσα της χώρας.

Το σκεπτικό πίσω από αυτή την απόφαση είναι ότι η κυβέρνηση (που τα χρησιμοποιεί στις περισσότερες επίσημες εργασίες της) θέλει να προωθήσει τις άλλες γλώσσες της χώρας, αναγνωρίζοντας ακόμα 68 εθνικές γλώσσες, 63 από τις οποίες μιλιούνται από αυτόχθονες.

Η Ερυθραία είναι η 4η χώρα χωρίς επίσημη γλώσσα, καθώς το Σύνταγμά της ορίζει “ισότητα για όλες τις γλώσσες που μιλιούνται στην Ερυθραία”.

Τα τιγκρινιακά και τα αραβικά είναι οι γλώσσες που χρησιμοποιούνται από την κυβέρνηση σε διάφορες εργασίες, με τα αγγλικά να χρησιμοποιούνται πχ στα πανεπιστήμια, ενώ αναγνωρίζονται ακόμα 6.

Το 50% των ατόμων που ομιλούν τιγκρινιακά παγκοσμίως κατοικούν στην περιοχή Τιγκράι, της γειτονικής Αιθιοπίας.

• New York Times
• Associated Press
• The Conversation 
• Washinton Post
• World Population Review
• Medium