Ό,τι πρέπει να ξέρεις για τον ιο mpox

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε στις 14.08 κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την παγκόσμια υγεία, (το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού του), μετά το ξέσπασμα της επιδημίας mpox στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΚΔ), που εξαπλώθηκε σε γειτονικές χώρες (Μπουρούντι, Κένυα, Ρουάντα, Ουγκάντα).

Φέτος, 500+ άνθρωποι έχουν πεθάνει στη ΛΚΔ, ενώ κρούσματα έχουν εντοπιστεί σε 13 χώρες της Αφρικής, με το 96% στη ΛΔΚ.

Την περασμένη εβδομάδα, η Σουηδία επιβεβαίωσε το 1ο κρούσμα εκτός Αφρικής, ενώ κρούσματα αναφέρθηκαν επίσης σε Πακιστάν Φιλιππίνες και Ταϊλάνδη.

Το 2022 ο ΠΟΥ είχε χαρακτηρίσει ξανά τη mpox ως παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης με περίπου 200 νεκρούς σε 116 χώρες.

Η mpox (πρώην Ευλογιά των Πιθήκων) είναι σπάνια ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από μόλυνση με τον ιό mpox. Ο ιός mpox είναι γενετικά παρόμοιος με τον ιό της ευλογιάς, αλλά λιγότερο μεταδοτικός και με πιο ήπια συμπτώματα.

Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται μέσω της επαφής με δερματικές βλάβες/σωματικά υγρά του/της πάσχοντος/ουσας ή/και μολυσμένα αντικείμενα, καθώς και μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων μετά από παρατεταμένη στενή επαφή σε μικρή απόσταση.

Η ονομασία Ευλογιά των Πιθήκων αποσύρθηκε γιατί:

1.  ήταν παραπλανητική (συναντάται συχνότερα στα τρωκτικά)
2. προκαλούσε ρατσιστικούς συνειρμούς.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, πρησμένους λεμφαδένες, ρίγος και εξάντληση, ενώ συνήθως εμφανίζεται εξάνθημα στα χέρια, στα πόδια, στο στήθος, στο στόμα ή και στα γεννητικά όργανα 1-5 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.

Παρότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία, οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως σε λίγες εβδομάδες.

Αν και δεν έχουν αναφερθεί κρούσματα mpox στην Ελλάδα, οι αρχές προειδοποιούν ότι είναι πιθανό να εμφανιστούν εισαγόμενα (όπως στη Σουηδία).

Ο εμβολιασμός έναντι της mpox άρχισε στις 22 Ιουλίου 2024, στα νοσοκομεία “Αττικόν” και “Ανδρέας Συγγρός”.

Θα λειτουργήσουν 5 ακόμα εμβολιαστικά κέντρα σε Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη, Κρήτη, Πάτρα και Αθήνα.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, το εμβόλιο συνιστάται για άτομα ηλικίας 18+ που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο και ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες υψηλού κινδύνου:

• Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες και γυναίκες, και διεμφυλικά (transgender) άτομα. Όλα τα άτομα από τις παραπάνω ομάδες θεωρούνται αυξημένου κινδύνου αν είχαν 5+ ευκαιριακούς συντρόφους ή είχαν μολυνθεί από τουλάχιστον 1 σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα τους τελευταίους 3 μήνες.
• Επαγγελματίες υγείας που εργάζονται σε χώρους με υψηλό κίνδυνο έκθεσης στον (π.χ. εργαστήρια, ειδικές μονάδες).
• Άτομα τα οποία έχουν έρθει σε στενή σωματική επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα σε 4-14 ημέρες μετά την έκθεση, εφόσον δεν έχουν αναπτύξει συμπτώματα.
• Άτομα που έχουν συχνή και στενή επαφή με τις προηγούμενες κατηγορίες.
• Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο εμβολιασμός των ανοσοκατασταλμένων ατόμων που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες.

Άτομα που είχαν εμβολιαστεί το 2022 αναμένεται να έχουν ακόμα κάποια προστασία.

Η παραλλαγή που κυκλοφορεί τώρα (Clade I) έχει ποσοστό θνησιμότητας 1-10%. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία από τη ΛΔΚ δίνουν το ποσοστό θνησιμότητας σε περίπου 4%.

Έχει εμφανιστεί, επίσης, μια νέα υποπαραλλαγή (Clade Ib) που αν και έχει περίπου το ίδιο ποσοστό θνησιμότητας (4%) φαίνεται να μεταδίδεται πιο γρήγορα.

Η παραλλαγή Clade II, του 2022, είχε ποσοστό θνησιμότητας 0,2%.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) δεν είναι πιθανό να ξαναζήσουμε μια πανδημία τύπου Covid-19, καθώς δεν μεταδίδεται το ίδιο εύκολα και οι Αρχές “γνωρίζουν πώς να την περιορίσουν“.
Το πρόβλημα αναμένεται να μείνει κυρίως στη ΛΚΔ και στις γειτονικές χώρες, καθώς αντιμετωπίζουν προβλήματα με την εξασφάλιση των εμβολίων.

ΗΠΑ και ΕΕ έχουν απόθεμα, με τις κατασκευάστριες εταιρείες να λένε ότι μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση.

Όμως στη ΛΔΚ, με πληθυσμό 109+ εκατ., μόνο 65.000 εμβόλια θα είναι διαθέσιμα άμεσα, ενώ η διάθεση των περισσότερων από αυτά δεν είναι πιθανό να αρχίσει πριν τον Οκτώβριο, με το κόστος τους ($100 ανά δόση) να είναι υψηλό για τις περισσότερες αφρικανικές χώρες